EĞİTİM SEKTÖRÜ İÇİN YENİ BİR YÖNETİM SİSTEMİ STANDARDI

Uluslararası standardizasyon kuruluşu (ISO), 2013 Eylül ayında kavramsal olarak başlattığı “Eğitim Kuruluşları Yönetim Sistemi” (EKYS veya İngilizce kısaltması EOMS) çalışmalarını FDIS (yayına girecek son taslak olarak düşünebiliriz) olarak duyurdu. Böylece standardın 2018 yılının ilk çeyreğinde yayımlanması planında son aşamaya gelindi.

1. ISO21001 NEDİR?
Bu uluslararası standardın tüm gereksinimleri geneldir ve öğretim, öğrenme ya da araştırma yoluyla bilgi,
beceri ve tutumların gelişimini desteklemek için bir müfredat kullanan herhangi bir kuruluşa, tip boyut
ya da teslim (hizmet sunuş) yöntemleri ne olursa olsun uygulanabilir olması amaçlanmaktadır.
Bu standart, ana faaliyet alanı eğitim olmayan daha büyük kuruluşlar içindeki mesleki eğitim
departmanları gibi eğitim kuruluşlarına da uygulanabilir.
Ayrıca aşağıdaki eğitimler de EK özel şartlar ile standart kapsamında düşünülmektedir;
a) özel ihtiyaç eğitimi,
b) araştırma,
c) okul öncesi eğitimi,
Bu uluslararası standart bağlamındaki eğitim kuruluşu;
▪ öğrenci, müşteriler ve diğer ilgili taraflar arasındaki etkileşime odaklanır.
▪ öğrencilerin, diğer yararlanıcıların ve çalışanların, EOMS’nin etkin uygulanması vasıtasıyla memnuniyetlerinin arttırılmasını (öğrencilerin ve diğer yararlanıcıların gereksinimlerine uygunluğun güvencesi ve sistemin iyileştirilmesi süreçleri de dahil olmak üzere) hedefler.

2. NİÇİN ISO21001?
• Eğitim sektörü dünya çapında; birçok uluslararası, ulusal ve bölgesel mevzuata (kanun, yönetmelik, özel standartlar, ISO9001, vb.) bağımlıdır. Bu standart, eğitim sektörü bağlamında dünya çapında ortak bir yönetim sistemi dili oluşturmak amacını taşır,

▪ ISO 21001, eğitim ürünleri ve hizmetleri sunan kuruluşlar için ortak bir yönetim aracı sunar,
▪ Bugünün zorlu eğitim ortamında, eğitim kuruluşlarının kaliteli hizmet sunmasına yardımcı olur,
▪ Eğitim kuruluşlarının, öğrencilerin ve diğer müşterilerin gereksinimlerini karşılamasına yardımcı olacak rehberler sunar.

3. ISO210001’i BEKLEYEN ZORLUKLAR !
Kapsamın geniş olması;
• Anaokulundan post-doc’a (doktora sonrası araştırmacılık) kadar,
• Mesleki eğitim ve öğretim dahil,
• Yüz yüze ve uzaktan eğitim dahil,
Eğitim kuruluşlarının çok sayıda destek hizmetlerine sahip olması;
• Kütüphaneler,
• Rehberlik (bilişsel, mesleki, mesleki),
• Restoranlar, kafeteryalar, kantinler, vb.
Akreditasyon ve belgelendirme aşamasında;
• Yüksek nitelikli denetim ekiplerine ihtiyaç olması,
• Denetimin süresi ile ilgili olarak maliyet-etkin bir denge elde etmenin zorluğu.

4. ISO21001’in FAYDALARI
▪ Eğitim ile ilgili misyon, vizyon, hedefler ve eylem planlarının daha iyi uyumlaştırılması,
▪ Herkes için kapsayıcı ve adil kaliteli eğitim,
▪ Kendi kendine öğrenme ve hayat boyu öğrenme fırsatlarını kolaylaştırma,
▪ Özel eğitim ihtiyaçları çerçevesinde, daha fazla kişiselleştirilmiş öğrenme ve etkili tepki (geri
dönüş) verme olanağı,
▪ Verimliliği ve etkinliği göstermek ve artırmak için tutarlı süreçler ve değerlendirme araçları
sunma,
▪ Eğitim kuruluşunun güvenilirliğini arttırma,
▪ Kuruluşların eğitim yönetimi uygulamalarına en etkin şekilde bağlılık göstermelerini sağlamak
için tanınan bir araç olması,
▪ Geliştirme için bir model sağlaması,
▪ Uluslararası standart çerçevesinde ulusal standartların uyumlaştırılması,
▪ İlgili tarafların geniş katılımı,
▪ Mükemmellik ve yeniliğin teşvik edilmesi.

5. ISO21001’in İLKELERİ
• Öğrencilerin ve diğer lehtarların (yararlanıcıların) ihtiyaçlarına odaklanmak,
• Öğrenme odaklılık,
• Vizyoner liderlik,
• Öğrenenlerin ve ilgilenen tarafların katılımı,
• Süreç yaklaşımı,
• İyileştirme,
• Kanıta dayalı kararlar,
• İlişki yönetimi,
• Sosyal sorumluluk,
• Erişilebilirlik ve hakkaniyet,
• Eğitimde etik davranış,
• Veri güvenliği ve korunması,
• Bütüncül yaklaşım,
• Uyarlanabilirlik,
• Genişleyebilirlik.

6. ISO21001’in YAPISI
“Eğitim Kuruluşları Yönetim Sistemi”); aşağıda ana başlıkları gösterilen yüksek seviyeli yönetim sistemleri yapısına sahiptir ve böylece bu sistemlerle entegrasyonu kolaylıkla sağlanabilir;
1. Kapsam
2. Örnek oluşturacak referanslar
3. Terimler ve tanımlar
4. Kuruluşun bağlamı
5. Liderlik
6. Planlama
7. Destek
8. Operasyon
9. Performans değerlendirme
10. İyileştirme

7. ISO21001’in İLGİLİ TARAFLARI
Standart, ilgili taraf tiplerini aşağıdaki şekilde açıklamaktadır;

8. ISO21001’deki BELİRGİN FARKLILIKLAR
• “Eğitim Kuruluşları Yönetim Sistemi”; kuruluşun, misyon, vizyon ve stratejisi arasındaki bağlantıyı (misyon -> kuruluş kültürü -> EOMS ilkeleri -> EOMS politikası -> EOMS hedefleri -> vizyon) açıklayarak ve ilkeleri içine “vizyoner liderlik” koyarak, buna uygun bir yapının oluşturulmasını istemektedir.
• “Eğitim Kuruluşları Yönetim Sistemi”; destek maddesi kapsamındaki kaynaklar içinde “psikososyal faktörler”e vurgu yapmıştır, yani bu faktörlerin de dikkate alınmasını istemektedir.
Psikososyal faktörler; iş talepleri, iş yerinde etki, gelişme imkânları, işin anlamı, işyerine bağlılık, öngörülebilirlik, ödüller, rol berraklığı, liderlik kalitesi, denetçilerden gelen sosyal destek, işten
memnuniyet, iş aile çatışması / dengesi, iş yerindeki değerler, stres, tükenmişlik, saldırgan davranışlar (ör. zorbalığa maruz kalma) içerebilir.
• “Eğitim Kuruluşları Yönetim Sistemi”; destek maddesi kapsamındaki kaynaklar içinde “öğrenme kaynakları”na vurgu yapmıştır, yani bu kaynakların da dikkate alınmasını istemektedir.
• “Eğitim Kuruluşları Yönetim Sistemi”, operasyon maddesi kapsamındaki planlama içinde; eğitim kuruluşunun ürün ve hizmetleri için gereksinimleri belirlemek amacıyla “İhtiyaç/Gereksinim
Analizi” (NOT: İhtiyaç analizi, öğrencilerin öğrenme yeteneklerinin kapsamlı bir değerlendirmesi ile ön bilgi ve beceriler, tercih edilen öğrenme stratejileri, sosyal ve duygusal ihtiyaçlar, özel
beslenme ihtiyaçları, biyolojik öğrenme ritimleri içerebilir) yapmasını istemektedir. Ayrıca kuruluşun; eğitim ürünleri ve hizmetlerinin tasarımı, geliştirilmesi ve beklenen sonuçlarını aşağıdakileri içerecek şekilde planlamasını istemektedir;

o Öğrenme çıktılarını tanımlamak,
o Uygun öğretim yöntemlerini ve öğrenme ortamlarını sağlamak,
o Öğrenme değerlendirme kriterlerini tanımlamak,
o Öğrenme değerlendirmeleri yapmak,
o İyileştirme prosedürlerini tanımlamak ve yürütmek,
o Destek hizmetleri sağlamak.

• “Eğitim Kuruluşları Yönetim Sistemi”, operasyon maddesi kapsamındaki tasarım ve geliştirme içinde özelikle; program tasarımı ve geliştirmesi, müfredat tasarımı ve geliştirmesi, düzey belirleme değerlendirmesi tasarımı ve geliştirmesi ile ilgili hususların yer almasını istemektedir.
• “Eğitim Kuruluşları Yönetim Sistemi”, operasyon maddesi kapsamındaki hizmet sunumu içinde; öğrencilerin kabul süreci ile ilgili hususların yer almasını istemektedir.
• “Eğitim Kuruluşları Yönetim Sistemi”, operasyon maddesi kapsamındaki hizmet sunumu içinde; düzey belirleme değerlendirmesi (summative assesment) ile ilgili hususların yer almasını
istemektedir. Düzey belirleme değerlendirmesinin amacı; bir öğretim dönemi sonunda öğrencinin öğrenmesini bazı standartlara veya kıyaslayıcı kurallara göre değerlendirmektir.
Öğrenciler veya öğretim görevlileri, düzey belirleme değerlendirmelerinden elde edilen bilgileri, sonraki derslerdeki çabalarını ve etkinliklerini yönlendirmek için kullanabilir. Düzey belirleme
değerlendirmeleri çoğunlukla yüksek puanlı değerlendirmelerdir. Örnek olarak aşağıdakiler sayılabilir;
o Ara sınav,
o Bitirme projesi,
o Rapor,
o Tek başına sunum.
• “Eğitim Kuruluşları Yönetim Sistemi”, operasyon maddesi kapsamındaki hizmet sunumu içinde; “değerlendirilmiş öğrenmenin tanınması” başlığı altında, düzey belirleme değerlendirmesi
sonrasında, belirlenen düzeyin uluslararası kredi sistemine göre karşılığının bulunması ve resmi olarak bildirilmesi çerçevesinde ilgili hususların yer almasını istemektedir.
• “Eğitim Kuruluşları Yönetim Sistemi”, operasyon maddesi kapsamındaki hizmet sunumu içinde; “öğrenci verilerinin korunması ve şeffaflığı” başlığı altında, kuruluşun; öğrenciler ve ilgili
tarafların kendi verilerine erişebilmelerini sağlaması yanında bu verilerin korunması ile ilgili esasları da tanımlamasını istemektedir.
• “Eğitim Kuruluşları Yönetim Sistemi”, EK’ler bölümünde yer alan (alabilecek diğer hususlarda olabilir) hususlarla, sektördeki geniş yelpazeyi göz önünde bulundurmayı amaçlamıştır.
Yayınlanacak standarda yer alması düşünülen eklere örnekler aşağıda açıklanmıştır;
o Uzaktan eğitim eki
o Özel ihtiyaçlar eğitimi eki (üstün yetenekli çocuklar dahil)
o Araştırma eki
o Okul öncesi eğitimi eki